Tego nie powie Ci lekarz.
Biuletyn nr 565
Przy okazji zapraszam!
Przeczytaj artykuły na mojej stronie
☀️Probiotyk, który wybrać na konkretne dolegliwości?
Karolina Kamińska
www.ksiezniczka-zdrowia.pl
Przebarwienia, plamy. Czy kremy z filtrem są potrzebne?
Jeżeli ktoś zastanawia się czy kremy z filtrem (SPF) powinno się stosować
na co dzień a nie tylko latem na plaży to odpowiedź brzmi tak.Powodów jest
kilka.
Przecież słońce to życie
Trzeba powiedzieć jasno, że bez energii słonecznej nie byłoby życia na Ziemi.
Bliskość Słońca zapewnia nam ciepło, światło i dostawy tlenu. Stały wysoki
udział tlenu w atmosferze ziemskiej zawdzięczamy procesowi fotosyntezy roślin,
przy którym światło jest niezbędne.
Szkodzi nam nie słońce a promieniowanie
Słońce emituje promieniowanie elektromagnetyczne. W zależności od długości
fal dzielimy je na: światło widzialne, podczerwień oraz promieniowanie
ultrafioletowe (UV). Promieniowanie UV zaś dzielimy na promieniowanie:
UVA, UVB i UVC.
Czy mamy na to wpływ?
W naturalnym środowisku nie mamy wpływu na natężenie i zakres promieniowania,
które pada na naszą skórę. W spektrum światła słonecznego zawarte są fale
elektromagnetyczne o różnej długości i natężeniu, każda z nich może uszkodzić
skórę w inny sposób. Promieniowanie UVA jest odpowiedzialne głównie za fotostarzenie
skóry, UVB za poparzenia i uszkodzenia w DNA, światło widzialne (dużo mówi
się o paśmie światła niebieskiego) generuje wolne rodniki, a promieniowanie
podczerwone może mieć negatywny wpływ na mitochondria i włókna podporowe
skóry – kolagen i elastynę. Również nasilają się stany zapalne skóry objętej
trądzikiem. Niestety panuje jeszcze błędne przekonanie, że opalanie się na
słońcu wysusza skórę zmniejszając tym samym trądzik.
Promieniowanie a miejsce. Czy jest różnica pomiędzy plażą a ogródkiem?
Nawet w pochmurne dni, promieniowanie UV dociera do Ziemi w ilościach od
70% do 90%. Dla przykładu promieniowanie odbija się od wody w 100%, nieco
mniej od śniegu w ok. 80%. Zdecydowanie mniej promieniowanie odbija się od
piasku w 17-25% a od trawy w około 3%. Promieniowanie UVA przenika przez
szyby w około 80-90% i jest odpowiedzialne za 80%-90% widocznych oznak starzenia.
Mniej a częściej
Na uszkodzenia skóry i DNA związane z promieniowaniem UV (a także światłem
widzialnym i podczerwonym) narażone są szczególnie osoby, które na co dzień
przebywają w pomieszczeniach, a ich skóra otrzymuje promieniowanie słoneczne
sporadycznie, ale za to w uderzeniowych dawkach, np. na wakacjach. Należy
pamiętać, że nasza skóra nie będzie w stanie obronić się w takiej sytuacji.
Synteza ochronnego barwnika, melaniny, wymaga czasu, dlatego warto wystawiać
skórę na słońce regularnie. Jeśli pierwsze sygnały o zapotrzebowaniu na produkcję
pigmentu pojawiać się zaczną wiosną, skóra będzie lepiej wyposażona, kiedy
nastanie sezon urlopowy.
Stany zapalne w górę i postęp starzenia
W czasie lata osoby ze skórą trądzikową mają zaostrzone objawy. Najprościej
ujmując skórza twarzy pod wpływem ciepła poci się co sprzyja rozwojowi bakterii.
Częste opalanie również przyspiesza proces starzenia się skóry, a nasza mimika
szczególnie wokół oczu jest bardziej intensywna. Bez względu na rodzaj skóry
powinniśmy zadbać o jej nawilżenie bowiem w czasie gorących dni następuje
szybka utrata wody z naszej skóry co sprzyja wspomnianym już procesom zapalnym
i szybszego starzenia się.
Grupa bardziej narażona
Promieniowanie jest szkodliwe dla naszej skóry a szczególnie osób, które
zażywają leki, chorują, mają obniżoną odporność.
Pracujący na dworze
Praca na dworze nie wyłącza promieniowania na ten czas. Zatem osoby, które
pracują na zewnątrz otrzymują 3-4 razy większą roczną dawkę promieniowania
ultrafioletowego w porównaniu z np. pracownikami biurowymi.
Przebarwienia
Wpływ na powstawanie przebarwień na skórze mają zarówno czynniki zewnętrzne
jak i te wewnątrz naszego ciała. Można jeszcze dodać tutaj czynniki na, które
wpływ mamy my sami.
Najczęściej występują przebarwienie posłoneczne, hormonalne.
Główne powody nieco szerzej
Przebarwienia są efektem nadmiernej produkcji melaniny, czyli naturalnego
pigmentu skóry, który jest produkowany przez komórki nazywane melanocytami.
Melanocyty posiadają długie wypustki, przez które łączą się z komórkami
naskórka – keratynocytami – i przekazują im owalne ciałka zawierające pigment
(melanosomy). Od ilości i aktywności melanocytów zależy odcień naszej skóry,
uwarunkowany genetycznie. Na proces melanogenezy, czyli produkcji barwnika,
w dużym stopniu wpływ mają czynniki zewnętrzne (przede wszystkim promieniowanie
UV) oraz wewnętrzne (aktywność hormonów) – i to są właśnie dwa główne powody
powstawania zmian pigmentacyjnych na skórze.
Pozostałe
Stosowanie leków, ziół czy kosmetyków zawierających związki fotouczulające
(np. retinol, dziurawiec, substancje zapachowe), które w zetknięciu z promieniami
UV powodują podrażnienie skóry i w efekcie nadmierną produkcję melaniny;
Stany zapalne skóry, takie jak reakcje alergiczne, infekcje, atopowe zapalenie
skóry oraz – bardzo często – trądzik zwłaszcza gdy leczenie było rozpoczęte
późno lub prowadzone nieprawidłowo;
Urazy skóry – przebarwienia mogą powstać np. w miejscu oparzenia czy na skutek
rozdrapania krostki albo rany; szczególnie uwrażliwiona na działanie słońca
jest skóra poddawana laseroterapii, dlatego wykonując zabiegi z użyciem laserów
(np. depilację laserową) przez co najmniej 6 tygodni trzeba skórę chronić
przed słońcem kremem z jak najwyższym filtrem;
Starzenie się skóry – ciemne plamy mogą też pojawiać się wraz z wiekiem,
zwłaszcza gdy skóra wielokrotnie była wystawiana na słońce;
Różne choroby ogólnoustrojowe – takie jak choroby wątroby, niedoczynność
tarczycy, cukrzyca czy niedoczynność nadnerczy.
Najczęściej występujący
Przebarwienia na skórze są często wynikiem niewidzialnego, ale nieustępliwego
promieniowania UV. Jest to zasługa enzymu, który jest aktywowany w naszym
ciele i odpowiada za produkcję pigmentu skóry. Ten proces biochemiczny
jest odpowiedzią naszego ciała na promieniowanie, tworząc formę obrony.
Niestety, naturalna ochrona, którą nasze ciało zapewnia, jest na poziomie
SPF5, czyli praktycznie żadnej. 95% promieniowania, które nas dotyka, to
promieniowanie UVA, które jest stałe przez cały rok i przenika przez szyby.
Chroń skórę przed starzeniem i plamami BEZ WZGLĘDU NA PŁEĆ
Promieniowanie UVA jest głównym choć jak wspomnieliśmy nie jedynym winowajcą
przebarwień. Unikanie ekspozycji plus odpowiednia ochrona kosmetykiem z filtrem
SPF jest kluczowa w celu zapobiegania powstawania oraz zmniejszania tych
istniejących.
Nie oznacza to, że po wyjściu od razu staniemy łaciatą krówka.
U jednych powstaną mniejsze plamki (nieregularne kropki przypominające piegi),
których z czasem będzie więcej i będą bardziej widoczne, u innych zaś może
dojść do poparzenia słonecznego oraz reakcji uczuleniowej.
Diagnoza naszych łatek
Mówiąc o przebarwieniach trzeba wyjaśnić rodzaje takich powstających na skórze
łatek, plam, kropek.
Piegi – ich występowanie i intensywność są uwarunkowane genetycznie, najczęściej
dotyczą osób z bardzo jasną karnacją i rudymi włosami. Wyglądają jak drobne
plamki, kropeczki, mają tendencję do grupowania się, pojawiają się głównie
na odsłoniętej skórze twarzy, karku, dekoltu czy przedramion. Pod wpływem słońca
ciemnieją;
Melasama (ostuda) – to przebarwienia powstające na skutek zmian hormonalnych
(np. po ciąży). Mają zwykle postać ciemnych brązowych plam na policzkach, skroniach
lub czole, nasilają się podczas wystawiania skóry na słońce;
Plamy starcze / soczewicowate – to małe, ciemne i dobrze odgraniczone od otaczającej
je skóry plamki, umiejscowione zwykle na skroniach i dłoniach, często są pierwszym
etapem rozwoju tzw. znamienia melanocytowego; powstają na skutek starzenia
się skóry oraz nadmiernej, skumulowanej przez lata ekspozycji na słońce;
Przebarwienia wtórne – są efektem działania na skórę czynników zewnętrznych
(np. środków fototoksycznych); częstym typem przebarwień tego typu są ślady
pozapalne po przebytym trądziku (przebarwienia potrądzikowe).
Kremy do ochrony skóry z filtrem SPF
Witamina E - przebarwienia skórne, ochrona UV, suche oko, zakrzepy, RZS
Witamina E pełni wiele funkcji w organizmie. Dzisiaj o jej znaczeniu w chorobach
stawów, układu krążenia a także istotnego znaczenia w ochronie przed szkodliwym
promieniowaniem UV. Słów kilka również poświęcimy ochronie skóry i istotnej
roli stosowania kremów z filtrem.
Na wstępie krótkie przypomnienie
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS, gościec). Atakuje ona stawy oraz inne
narządy. To choroba autoimmunologiczna i zapalna. Co to oznacza? Nasz układ
odpornościowy atakuje zdrowe komórki. Rozpoczyna się proces zapalny wewnątrz
stawu, nieznany czynnik stymuluje błonę maziową, która wyściela nasz staw
do odpowiedzi zapalnej. W wyniku tego dochodzi do powiększenia i niszczenia
przylegających do stawu struktur takich jak chrząstki, kości, więzadła,
ścięgna.
Chorują nie tylko stawy
W chorobach reumatycznych chorują nie tylko stawy, jej następstwem są również
inne choroby:
- miażdżyca - której przyspieszony rozwój jest wynikiem aktywacji procesów
zapalnych. U chorych zwiększone jest ryzyko zawału, udaru, niewydolności
serca.
- choroby płuc - RZS sprzyja rozwojowi chorób tj. zapalenie opłucnej, śródmiąższowe
zapalenie płuc.
- osteoporoza - zarówno RZS jak i stosowane do jego leczenia leki z grupy
glikokortykosteroidów przyspieszają rozwój osteoporozy.
- suche oko - często występująca konsekwencja to tzw. suche oko będące wynikiem
zapalenia spojówek.
- nerki - w wyniku choroby dochodzi do osłabienia funkcji nerek jak również
poprzez stosowaną farmakoterapię.
- zaburzenia hematologiczne - w wyniku długotrwałej choroby często występuje
anemia. Charakterystyczne jest również zwiększenie liczby płytek krwi. Występuje
również powiększenie węzłów chłonnych oraz śledziony.
- guzki reumatoidalne - to bolesne podskórne guzki najczęściej występują
w okolicy łokci, stawów rąk, mogą one również powstawać w narządach wewnętrznych.
Naukowe sprawozdanie
Naukowcy ze szpitala Xi'an Honghui w Shaanxi w Chinach przyjrzeli się temu,
w jaki sposób suplementacja witamin wpływa na wyniki związane z chorobą.
Na podstawie danych pochodzących od ponad 40 tys. uczestników badacze odkryli,
że suplementacja witaminy E ma pozytywny wpływ na osoby z reumatoidalnym
zapaleniem stawów.
Jak witamina E działa na stawy
Według autorów wspomnianych badań witamina E ma niezwykłą zdolność bowiem
dzięki oddziaływaniu na barierę jelitową oraz układ pokarmowy jest powiązana
z zapobieganiem i leczeniem RZS. Jej
regularna suplementacja w odpowiedniej dawce (stosunek tokotrienoli do tokoferoli)
pomaga zmniejszyć dyskomfort
w okolicy stawów, obrzęk spowodowany nadmiarem płynu i sztywność. Wpływa
również korzystnie na inne obszary naszego ciała takie jak serce, naczynia
krwionośne.
Zmiana zapachu ciała
Z wiekiem zapach naszego ciała się zmienia. Różnice w naszym zapachu to szereg
zależności między gruczołami skóry, wydzielinami i aktywności bakterii. Z
wiekiem komórki naszego ciała się utleniają i zaczynamy pachnieć inaczej.
U jednych z wiekiem zapach jest bardziej wyczuwalny u innych mniej. Jednak
zmienia się on u każdego z nas w zależności od składu chemicznego ciała i
bakterii z którymi żyjemy. Najtrafniej można to określić jako zjełczały tłuszcz.
Dlatego musimy każdego dnia dostarczać antyutleniaczy, aby proces starzenia
naszych komórek spowolnić i mówiąc najogólniej nie jełczeć.
Skojarzenia są dobre
Witamina E to jeden z najsilniejszych antyoksydantów i antyutleniaczy, który
chroni komórki przed przedwczesnym starzeniem i uszkodzeniem wywołanym przez
wolne rodniki. Choć Witamina E kojarzona jest jako witamina młodości to w
dalszym ciągu niewielu z nas wie na co tak naprawdę ma wpływ i czym rzeczywiście
ona jest. Najczęściej mówi się o niej w dziedzinie kosmetyki witamina E -
środek odmładzający skórę. Ale witamina E to wiele szerszy kontekst oddziaływania.
Zdrowa ósemka
Witamina E jest rodziną strukturalnie podobnych ośmiu przeciwutleniaczy,
które są podzielone na dwie grupy:
Tokoferole: alfa-tokoferol, beta-tokoferol, gamma-tokoferol i delta-tokoferol.
Tokotrienole:alfa-tokotrienol, beta-tokotrienol, gamma-tokotrienol i delta-tokotrienol.
Wspólnie działają osobno raczej nie
Mieszanki tokoferoli i tokotrienoli wykazują znacznie silniejsze działanie
przeciwutleniające niż sam alfa-tokoferol i są znacznie lepiej wchłaniane
do komórek. Alfa-tokotrienol znacznie lepiej chroni przed rodnikami peroksylowymi
i utlenianiem tłuszczów niż alfa-tokoferol. Gamma-tokotrienol znacznie lepiej
chroni mitochondria neuronów przed stresem oksydacyjnym niż alfa-tokoferol.
Dzieje się tak ze względu na znacznie lepsze wchłanianie tokotrienoli do
wnętrza komórki - nawet do 70 razy bardziej efektywne niż tokoferoli! Tokotrienole
wykazują też silniejsze działanie antyoksydacyjne, średnio 50 razy silniejsze
przy ochronie przed oksydacją tłuszczów!
Przyjrzyj się składom
Na rynku suplementów powszechnie występuje witamina E, ale w okrojonym składzie.
Na opakowaniach jeśli znajdziemy opis znajduje się tylko jeden członek rodziny
alfa-tokoferol. A gdzie pozostali ? Sam alfa - tokoferol niczego nie zwojuje
wręcz przeciwnie w nadmiarze potrafi jeszcze narozrabiać? W jaki sposób?
Może obniżać poziom innych tokoferoli i tokotrienoli we krwii oraz w tkankach.
Dlaczego tylko jeden tokoferol?
Odpowiedź prosta. Bo taniej. Tak jak w życiu taniej utrzymać jednego niż
ośmiu, ale przekładając to na witaminę, producenci oszczędzają i sprzedają
niepełną witaminę E, ponieważ wymaga to użycia odpowiednich bezpiecznych
surowców i wydatków na droższą technologię ich przetworzenia dla zachowania
właściwości składników. W wielu produktach stosuje się DL-alfa tokoferol,
który jest syntetyczny i wchłania się w niewielkiej ilości, blokuje również
wchłanianie innych form witaminy E, ale jest Najtańszy.
Co wewnątrz widać na zewnątrz
Witamina E to jeden z najskuteczniejszych antyoksydantów, który chroni skórę
wzmacnia jej warstwę lipidową, zapobiega fotostarzeniu, przebarwieniom posłonecznym,
regeneruje, wspomaga gojenie ran i oparzeń, spłyca drobne Dzięki silnym właściwościom
antyutleniającym witamina E stosowana regularnie zmniejsza ryzyko poparzeń
słonecznych.
Witamina E hamuje znacznie procesy starzenia skóry wywołane promieniami UV,
ale też u amatorów papierochów, lub skazanych na przebywanie w dymnym smrodzie.
Widzieć na mokro
Witamina E to również nasz sojusznik w widzeniu. Ból oczu, męczliwość to
również sygnał, że potrzebujemy witaminy E. Szczególnie wtedy kiedy dotyka
nas ”zespół suchego oka”.
E na choroby skóry
Witamina E to również sprzymierzeniec w walce z łuszczycą, trądzikiem, AZS
i alergiami skóry. Witamina E wspomaga gojenie ran, zapobiega powstawaniu
stanów zapalnych. Ma wpływ na już wspomniane nawilżenie skóry i silną jej
regenerację. Przy zaczerwienieniach, wysypkach stosować nie tylko do środka,
ale można też wycisnąć witaminę bezpośrednio na skórę. Działa kojąco i natłuszczająco.
Żylaki, krwiaki i inne żylaste problemy
Czy ktoś skojarzył by, że leczenie żylaków, zaburzeń krążenia, siniejących
rąk i nóg można wiązać z niedoborem witaminy E. Niedobór witaminy E istotnie
wpływa na nasze naczynia krwionośne. Witamina E jest potrzebna do ich regeneracji
i wzrostu, wpływa również korzystnie na ich elastyczność. Dla prawidłowej
pracy naczyń krwionośnych jest nam niezbędna tak jak kolagen.
Zazwyczaj wszystkim osobom z pękającymi naczynkami poleca się witaminę C
i rutynę dla uszczelnienia naczyń. Ale właśnie istotną rolę ma tutaj witamina
E i kolagen. Mała ilość tych składników w organizmie powoduje, że pomimo
dostarczonej w dużej ilości witaminy C nasze naczynia krwionośne się nie
regenerują i nie odbudowują. Witamina E stanowi profilaktykę przeciw zawałową
i przeciwzakrzepową.
Witaminowe E sprawozdanie
Badania przeprowadzone przez Instytut Żywności i Żywienia wykazały że 22%
kobiet i aż 38% mężczyzn cierpi na niedobory witaminy E. Należy też wziąć
pod uwagę, że najlepiej witamina E działa przy zapewnieniu odpowiedniego
poziomu witaminy C, selenu, witamin z grupy B. Niedobór tych substancji odżywczych
jest według Instytutu Żywności i Żywienia bardzo powszechny np. na niedobór
witaminy C cierpi 50% mężczyzn i 38% kobiet, niedobór witaminy B6 43% mężczyzn
i aż 58% kobiet.
Gdzie szukać witaminy E?
Nasza polska kuchnia nie zapewnia nam wystarczającej ilości witaminy E w
pożywieniu. Dlatego szczególnie osoby z chorobami reumatycznymi, autoimmunologicznymi
układu krążenia, żylakami powinny ją suplementować.
Przebarwienia skórne dotyczą wielu osób- słów kilka o ochronie przeciwsłonecznej
Przebarwienia mają różne przyczyny, obejmują one układ hormonalny, zażywane
leki, choroby w tym stany zapalne skóry, urazy. Jednak najbardziej powszechny
wynika z braku dostatecznej ochrony zarówno w postaci podaży witaminy E jak
również nie stosowania kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Szczególnie ich
tendencja nasiliła się w ostatnim czasie kiedy do wielu zabiegów kosmetycznych
stosowane są kwasy, a także laseroterapia zarówno w celach depilacji jak
również zamykania, usuwania naczynek, usuwania żylaków. Nie zapominajmy również
o tatuażach.
Ale ja się nie opalam, więc po co ochrona?
Większość osób jest przekonana, że kremy z filtrem powinny być używane tylko
latem przez leżących na słońcu w celu opalania.
Nic bardziej mylnego. Promieniowanie jest aktywne cały czas i wszędzie nie
tylko na plaży. Jego szkodliwe działanie również.
Oj tam, oj tam trochę słońca
Niewielu z nas przygląda się wnikliwie swojej skórze. Pojawiające się jakieś
kropki, plamki raczej umykają naszym spojrzeniom. Promieniowanie jest szkodliwe
dla naszej skóry a szczególnie osób, które zażywają leki, chorują, mają obniżoną
odporność.
Pracujący na dworze
Praca na dworze nie wyłącza promieniowania na ten czas. Zatem osoby, które
pracują na zewnątrz otrzymują 3-4 razy większą roczną dawkę promieniowania
nadfioletowego w porównaniu z np. pracownikami biurowymi.
Ochrona uv - kremy
Smarowanie się kremami dla wielu mężczyzn nadal wydaje się takie “niemęskie”.
Jednak trzeba zmienić podejście, smarowanie nie służy upiększaniu a ochronie
zarówno skóry jak zdrowia całego ciała.
Jeszcze jedna uwaga dotycząca bezwzględnej ochrony skóry kremami z filtrem
a mianowicie tatuaże.
Komplex - witamina E
Ochrona skóry przed promieniowaniem UV
Kolagen na rany na młodość i stawy - ile jeszcze o nim nie wiemy
Reklamy kolagenu są tak liczne w internecie, że aż mdło, mnóstwo Pań, które
pragną sobie dorobić (szczególnie większe i mniejsze gwiazdy) wypadają
z facebookowego okienka niczym trup z szafy. Bardziej to zniechęca niż
zachęca bo jak się widzi twarz wypełnioną botoksem i innymi substancjami
w gabinecie medycyny estetycznej to trudno uwierzyć, że reklamowany kolagen
może działać.
Do rzeczy
Powyższa dygresja ma na celu pokazanie umniejszania roli kolagenu w ludzkim
organizmie poprzez mało rzetelne informacje. Większość z nas jest świadoma,
że poziom kolagenu po 25 roku życia spada. Co to właściwie oznacza dokładnie?
Organizm człowieka po 25 roku życia nie jest w stanie zapewnić odpowiedniej
równowagi między procesem biosyntezy i degradacji kolagenu w tkankach i
narządach. Jednak dzisiaj skupimy się na aspekcie kolagenu w procesie gojenia
ran.
Czemu trzeba przyjmować kolagen?
Jednak trzeba najpierw odpowiedzieć na pytanie po co właściwie go brać? Najprościej
ujmując kiedy procesy rozkładu makrocząsteczek przeważają nad biosyntezą
kolagenu, powinno się rozpocząć dostarczanie organizmowi tych białek z
zewnątrz. Uważa się (zdaniem naukowców rzecz jasna), iż doustne przyjmowanie
hydrolizatów kolagenu jako suplementu diety wpływa na syntezę makrocząsteczek
macierzy zewnątrzkomórkowej, w tym białek kolagenowych. Naukowo udowodniono
właściwości prozdrowotne oraz aktywność biologiczną hydrolizatów kolagenu
przede wszystkim w leczeniu chorób stawów i kości oraz wpływ na poprawę
wyglądu i kondycji skóry, paznokci i włosów. Co istotne kolagen bierze
również udział w tworzeniu blizn pozawałowych.
Za co dokładnie odpowiada kolagen i jakim podlega procesom?
Żeby zrozumieć jak istotne znaczenie ma kolagen w ludzkim organizmie, trzeba
wyjaśnić jakim procesom podlega.
W tkankach naszego organizmu najczęściej występuje kolagen typu I (stanowi
on około 90% wszystkich kolagenów w organizmie człowieka) i dalej kolejno
typu: II, III, IV, V, VI, VII, XI oraz XII.
Włókna kolagenowe są białkami stabilnymi jednak ich regeneracja jest powolnym
procesem. Regeneracja najdłużej trwa w strukturach takich jak ścięgna, nieco
szybciej zachodzi ona w tkance łącznej.
Kolagen jest odpowiedzialny za utrzymanie integralności, wytrzymałości
i struktury macierzy zewnątrzkomórkowej (ang. extracellular matrix – ECM).
Jak to się dzieje, że się odnawia?
Proces odnowy kolagenu można podzielić na etapy : trawienia i produkcji.
Liza jest mediowana przez kolagenazy (metaloproteinazy ECM), wydzielane przez
fibroblasty
i histiocyty. Na miejsce strawionego kolagenu pojawia się tropokolagen wydzielany
przez fibroblasty. Powyższe procesy są bardzo skomplikowane, a ich regulacja
odbywa się na poziomie: ekspresji genów, modyfikacji postranslacyjnej (tj.
hydroksylacja, glikozylacja), sygnałów wewnątrz i zewnątrzkomórkowych (cytokiny,
interleukiny, interferony).
Nieco uogólniając a nawet bardzo poznanie tych procesów jest istotnym aspektem
w patomechanizmie wielu chorób takich jak marskość wątroby, gojenie trudnych
ran, oparzeń, dermatoz, procesu starzenia, powstawania blizn również pozawałowych.
Skutki ubytku kolagenu - dlaczego powinniśmy go brać?
Ubytek kolagenu ma znaczący wpływ na wygląd skóry i paznokci, funkcjonowanie
naczyń krwionośnych i limfatycznych, może być przyczyną poważnych zwyrodnień
stawów i kości. Jest również związany jest z przedwczesnym starzeniem tkanek
miękkich oraz występowaniem wielu innych chorób. I to co najbardziej znane
to ubytek kolagenu jest widoczny na skórze w postaci zmarszczek (jako jeden
z elementów).
Gojenie ran - jak istotna jest rola kolagenu
Tutaj niestety dla wyjaśnienia złożoności procesu oraz udziału kolagenu trzeba
przedstawić naukowe i dość trudne procesy.
Gojenie ran jest złożonym, dynamicznym, ściśle regulowanym procesem, który
rozpoczyna się bezpośrednio po zranieniu i może trwać wiele lat. Nie da się
ot tak wytłumaczyć jednym zdaniem. Proces ten wymaga harmonijnej interakcji
pomiędzy komórkami skóry i układu odpornościowego a trójwymiarową strukturą
macierzy pozakomórkowej. W skład ECM (regeneracja macierz pozakomórkowej)
wchodzą między innymi: różne glikoproteiny, proteoglikany i kwas hialuronowy.
Jednym z głównych składników macierzy pozakomórkowej
jest także kolagen, zwłaszcza typu I i III – tworzy on swoiste rusztowanie
ECM i odpowiada (wraz z keratyną) za elastyczność skóry. Wyspecjalizowaną
formą macierzy zewnątrzkomórkowej są błony podstawne złożone przede wszystkim
z: kolagenu IV, lamininy, elastyny, fibryny i fibronektyny.
Fazy gojenia ran
Dla przedstawienia owego problemu trzeba nieco rozjaśnić procesy gojenia
ran. Wyróżnia się trzy zachodzące na siebie fazy gojenia ran: zapalną, proliferacyjną
oraz remodelingu. Podczas etapu zapalnego dochodzi do utworzenia skrzepu
zawierającego 95% fibryny, napływu czynników wzrostu i cytokin do miejsca
zranienia, a także do rekrutacji komórek układu odpornościowego. Jest to
faza stosunkowo krótka (trwa do 72 godzin od momentu zranienia) i nie zaobserwowano
w niej kluczowych procesów związanych z kolagenami.
Istotna rola kolagenu w fazach proliferacyjnej i remodelingu
Jak już wspomniano w pierwszej fazie gojenia ran kolagen nie ma tak istotnego
znaczenia wobec kolejnych. Kolageny odgrywają natomiast znaczącą rolę w tych
dwóch kolejnych etapach gojenia ran: w
fazie proliferacyjnej (mającej na
celu zamknięcie rany i wytworzenie nowej,
odpornej na zakażenie tkanki) oraz w remodelingu (stanowiącym próbę odbudowy
normalnej struktury tkankowej).
Poniższy opis faz można pominąć bowiem jest dość obszerny a mimo to bardzo
okrojony. Nie ma to na celu zniechęcenia czytelnika a zobrazowanie trudności
i skomplikowania tych przemian.
Faza proliferacyjna rozpoczyna się 3–4 dni po zranieniu i trwa 2–4 tygodni.
Komórki i czynniki wzrostu napływające do miejsca zranienia stymulują keratynocyty
do proliferacji i migracji w celu pokrycia rany. Aktywowane naciekające keratynocyty
przyczyniają się do odkładania
kolagenu IV, laminin i fibronektyny w okolicy błony podstawnej, co prowadzi
nie tylko do odtworzenia jej prawidłowej struktury, lecz także dodatkowo
umożliwia zakotwiczenie keratynocytów poprzez hemidesmosomy oraz dalsze ich
dojrzewanie na powierzchni rany. Syntezowany kolagen typu IV wpływa również
na proliferację keratynocytów i na angiogenezę oraz pełni funkcję liganda
dla receptorów powierzchniowych. Ponadto keratynocyty syntezują kolagen typu
VII, pełniący ważną rolę w następujących procesach: odtwarzaniu naskórka,
wzmacnianiu połączenia naskórka ze skórą właściwą oraz w dojrzewaniu tkanki
ziarninowej. Wykazano również, że podczas migracji komórki te są zdolne do
syntezy kolagenu typu V, który jest niezbędnym składnikiem podtrzymującym
ich zdolność do migracji.
Podczas fazy proliferacyjnej – oprócz keratynocytów - migrują również fibroblasty,
które rozpoczynają syntezę ECM bogatej w kolageny I i III, stopniowo zastępującej
prowizoryczną macierz fibrynową. Fibryna ulega degradacji, a kolageny I i
III odkładają się zazwyczaj prostopadle do powierzchni skóry na rusztowaniu
z fibronektyny i wraz z nią wpływają na uzupełnianie ubytków tkanki, zwiększanie
jej rozciągliwości oraz tworzenie zrębu dla powstających nowych naczyń krwionośnych.
Proces ten oczywiście nie kończy się na wymienionych powyżej działaniach
ma tylko w sposób bardziej uogólniony nakreślić schemat złożonego procesu.
Pokrótce faza remodelingu
Ostatnia faza gojenia ran remodeling – dochodzi do przekształcenia fibroblastów
w miofibroblasty, które wykazują ekspresję α-aktyny mięśni gładkich (ang.
α-smooth muscle actin – α-SMA). Umożliwia to kurczenie się rany, która
jest następnie dodatkowo stabilizowana poprzez odkładanie składników ECM
(w tym kolagenów), produkowanych przez miofibroblasty. Z czasem macierz
zewnątrzkomórkowa ulega dalszemu przekształceniu – z formy bogatej w tenascynę-C
i kolagen typu III – w formę charakteryzującą się dominacją kolagenu typu
I oraz małych proteoglikanów bogatych w leucynę (ang. small leucine-rich
proteoglycans – SLRPs). Ponadto podczas etapu remodelingu spada szybkość
syntezy kolagenu, a większość naczyń, fibroblastów i komórek biorących
udział w reakcji zapalnej migruje poza ranę albo ulega apoptozie, co prowadzi
do powstania blizny zawierającej niewiele komórek.
Co wpływa na syntezę kolagenu?
Kto nieco interesuje się suplementacją bądź ogląda reklamy to wie, że witamina
C odgrywa kluczowe zadanie w syntezie kolagenu. Jednak nie tylko ona.
Witamina C - kwas askorbinowy - utrzymuje stabilność helikalnej struktury
kolagenu (będąc kofaktorem dla hydroksylazy proliny i lizyny) i zwiększa
jego produkcję;
Kwas retinowy (retinoidy - pochodna witaminy A) - zwiększa produkcję kolagenu
poprzez redukcję aktywności MMPs (degradujących kolagen);
Glukoza – jej wysokie stężenie zwiększa ekspresję mRNA dla kolagenu III,
nie mając natomiast wpływu na mRNA dla kolagenu I [48];
Wapń – pobudza syntezę kolagenu I, co może mieć związek z modulacją sygnalizacji
zależnej od cAMP;
Estrogeny – zwiększają stężenie kolagenu, mukopolisacharydów i kwasu hialuronowego
w ranie, pobudzają adhezję komórek oraz stymulują proliferację keratynocytów
i fibroblastów;
Bazylia (Ocimum sanctum) – stabilizuje włókna kolagenowe, pobudza proliferację
komórek w środowisku rany oraz syntezę kolagenu.
Trudne decyzje a może rozsądek
Jeśli ktoś się zastanawia czy kolagen brać należy to trzeba jasno powiedzieć,
że tak. Zarówno aspekt estetyczny jak i zdrowotny powinien być brany pod
uwagę.
Kolagen Beauty - NatiCol 4000 60 kaps.
Lubisz poszerzać wiedzę na temat swojego zdrowia to czasopismo
jest dla Ciebie. Cenisz swój czas lub nie pamiętasz dokonać zakupu ? To nic.
Oni pamiętają za Ciebie. Raz kupujesz, czytasz cały rok.
Żyj naturalnie prenumerata 12 miesięcy